Een voorbeeld van een leisteenwijngaard in Terraces du Larzac, Languedoc-Roussillon. Krediet: Andrew Jefford
- Hoogtepunten
- Langgelezen wijnartikelen
Andrew Jefford woont een ‘terroir-proeverij’ bij - en behandelt een van de belangrijkste wijnkwesties van onze tijd ...
Laten we beginnen ... met heerlijke modder. Het is een mengsel van leem, slib en kleideeltjes met water. Oude of geconsolideerde modder wordt een sedimentair gesteente: moddersteen (als het in brokken breekt) of schalie (als het in plakjes breekt)
Als die sedimentaire gesteenten worden begraven en worden blootgesteld aan druk en hitte, worden ze metamorfe gesteenten waarvan de samenstellende mineralen worden gereorganiseerd. Met name kleimineralen zijn onderhevig aan verandering. Als schalie wordt begraven en gedurende miljoenen jaren aan oventemperaturen wordt blootgesteld, wordt het geleidelijk leisteen. Het zou op dat punt kunnen terugkomen op het aardoppervlak - of het zou verder kunnen blijven afdalen, in warmere zones, gedurende meer miljoenen jaren. Als dat zo is, wordt het schist. Stapel nog meer diepte, druk en warmte op en je krijgt gneis.
Al deze soorten gesteenten hebben een veelvoud aan varianten en soms tussenstadia (zoals phylliet tussen leisteen en schist), en iedereen die veel in de wijnliteratuur heeft gelezen, weet dat de namen schalie, leisteen en leisteen vloeiende grenzen en overlappende toepassingen hebben. Wanneer wordt de dag nacht? Waar eindigt een octaaf en begint een ander? Bij continue processen zijn alle indelingen willekeurig.
Schalie, leisteen en leisteen zijn toevallig ook de belangrijkste soorten gesteente in bepaalde mooie Europese wijngaarden. Veel van de grootste Rieslings van Duitsland groeien in het kale leisteenpuin van de Moezel- en Rijnvalleien, terwijl de meeste wijnstokken in de Douro-vallei van Portugal en de Priorat in Spanje knorren uit een steenachtige chaos van leisteen (hoewel de Spaanse term leisteen wordt over het algemeen vertaald als ‘leisteen’, wat de wazigheid van de nomenclatuur onderstreept waarop ik zojuist heb gezinspeeld).
Aangezien de topografieën en / of klimaatregimes van deze gebieden pleiten tegen dikke bodemlagen en weelderige graslanden, zijn zowel wijnliefhebbers als wijnbouwers bekend met het opvallende uiterlijk en de fysieke quiddity van de gebroken rotsen zelf, en hebben ze de neiging zich te verbazen over het heroïsche uithoudingsvermogen van vaak niet-geïrrigeerde wijnstokken die er tientallen jaren geleden in zijn geplant. Wanneer we wijnen van deze plaatsen nippen en onfrisse smaken ontdekken die ons intrigeren, of textuuramplitude in de rode wijnen opmerken, kunnen we dergelijke smaken en texturen toekennen aan ‘mineraliteit’ - of zelfs ‘slatiness’ of ‘schistiness’.
Zijn we correct? Zo ja, met welke middelen of welk mechanisme zou het type rock dan de smaak en textuur van wijn kunnen beïnvloeden - tenslotte het resultaat van de verwerking van een vruchtgewas? Of tekenen we ons, afgeleid door het uiterlijk van een wijngaard, aan voor een religie van de rotsen? Dit is een van de belangrijkste wijnvragen van onze tijd.
Een paar weken geleden woonde ik een proeverij bij die werd georganiseerd door ‘Terroirs de Schiste’ - een groep van voornamelijk Franse wijnproducenten (hoewel er ook leden zijn in Priorat en Wallis) die werken met kenmerkende leisteenwijngaarden. De telers van Faugères zijn prominent aanwezig (de voorzitter van de groep is Bernard Vidal van Ch la Liquière) en er zijn andere leden uit Collioure, Maury, Fitou, St Chinian, Cap Corse, Savennières en de Elzas. Na een inleiding over het onderwerp leisteen door de geologie, professor Jean-Claude Bousquet (die overigens een uitstekende inleiding heeft geschreven over de geologie van de Languedoc-wijngaarden, genaamd Wijnbouwgebieden: landschap en geologie in de Languedoc beschikbaar Hier ), proefden we vervolgens tien witte wijnen en tien rode, allemaal gekweekt in leisteengebieden, in een poging een soort gemeenschappelijke sensorische draad tussen hen te vinden.
Het groepsoordeel, gebaseerd op de discussies tussen de aanwezige sommeliers en telers achteraf, was dat er inderdaad een rode draad zat in de witte wijnen, maar dat verschillende niveaus van fruitrijpheid en contrasterende wijnbereidingsprocessen het moeilijk maakten om generaliseren over de rode wijnen. Van de witte wijnen werd (door verschillende gesprekspartners) gezegd dat ze 'frisheid ... aantrekkelijke bitterheid ... elegantie ... anijs- of venkeltoetsen ... zoute randen' hadden. Sommige proevers waren van mening dat hun variëteiten ingetogen waren en dat er een spectrum van 'mineraal-bitter' was in plaats van die rassennoten.
De telers wezen erop dat leistenen, op zichzelf meestal zuur, de neiging hebben om wijnen met een hoge pH te geven (en dat omgekeerd kalksteenbodems met een hoge pH de neiging hebben om wijnen met een lagere pH te geven) - maar dat, ondanks dit, leisteenbodems frisheid lijken te brengen. Ze wezen er ook op dat wijnstokken worstelen en sneller afsterven op leisteenbodems dan op kalksteenbodems, vandaar dat telers op leisteen zeer alert moeten zijn op hun planten. De technisch directeur van de Languedoc AOC, Jean-Philippe Granier, zei dat 30 jaar ervaring hem suggereerde dat er een fundamenteel verschil was tussen wijnen gemaakt van wijnstokken op kalksteen en leisteen, en was er zeker van dat de meeste consumenten dit zouden kunnen herkennen.
Ik ben ... niet zo zeker. Bij deze proeverij, en in de weinige soortgelijke proeverijen die ik van deze soort heb gedaan, lijken de belangrijkste zintuiglijke verschillen tussen de wijnen overweldigend te zijn afgeleid van de klimaatzone, de variëteit en de wijnbereidingsstrategie. De rode wijnen waar we naar keken, begonnen bijvoorbeeld met een Anjou Gamay en omvatten de jonge Maury Sec en Coteaux du Cap Corse, voordat ze eindigden met een negenjarige Zwitserse Syrah. Dit was, met andere woorden, een vergelijking van enorm verschillende wijnen, dus het was geen verrassing dat de rode wijnen weinig gemeenschappelijkheid vertoonden.
De beste plaats om een dergelijke vergelijking te organiseren, zou in feite St Chinian zijn, een appellatie met zowel kalksteen- als leisteenbodems in de directe nabijheid. Identieke mengsels die identiek in dezelfde kelder zijn gemaakt van leisteen- en kalksteenwijngaarden die op dezelfde hoogte liggen en met dezelfde blootstelling in hetzelfde oogstjaar, kunnen een geldige vergelijking opleveren en het mogelijk maken om voorlopige conclusies te trekken over de effecten van elk bodemtype.
Het was waar dat er meer overeenkomsten waren tussen de witte wijnen, maar dat kwam omdat ze allemaal, behalve de laatste drie, werden gemaakt in het diepe zuiden van Frankrijk, van een identiek oogstjaar (2015) en van een vergelijkbare pool van (over het algemeen niet aantoonbare) druivensoorten, waaronder Grenache Blanc, Clairette en Vermentino. Op het moment dat we weggingen van dat cohort naar wijnen uit Savennières, de Elzas en het Wallis, was de draad verloren. Ik betwijfel daarom of een dergelijke proeverij ooit, keer op keer, een tastbare zintuiglijke sleutel zou kunnen onthullen voor een heterogene groep wijnen die toevallig niet meer dan een bodemtype gemeen hebben.
Ik ben echter blij dat we deze begrippen beginnen te testen, en ik blijf toegewijd aan het idee dat de fysieke en chemische omgeving voor de wortelstok (waarvan bodemtype en minerale samenstelling slechts één element is) van enig gevolg. Toen ik deze 20 wijnen proefde, viel het me op dat - op dit macroniveau - bodemtype misschien het beste wordt gezien als een enabler van mogelijkheden of een leverancier van kwalitatieve horizonten in plaats van iets dat een duidelijk zintuiglijk stempel heeft. In het sensuele profiel van de meeste wijnen is het een ondertoon vergeleken met de boventonen die worden geboden door klimaat, variëteit en wijnbereidingsstrategie.
criminele geesten seizoen 9 aflevering 22
Het belang van bodems neemt toe binnen enkele klimaatzones met bewezen kwaliteit, waar beoefenaars over het algemeen een enkele variëteit of standaardmengeling gebruiken en wijnbereidingstechnieken delen en dit wordt het best bewezen door de economie (met andere woorden de marktprijs gedurende decennia van fruit of wijn van bepaalde percelen of zones) en door de vergelijkingen die we zouden kunnen maken tussen dergelijk wijnbouwfruit of dergelijke wijnen.
Hoe verder je de kwaliteitspiramide op gaat, met andere woorden, hoe meer de precieze fysieke en chemische omgeving voor de wortelstok er toe doet. De beste leisteenwijngaarden van Duitsland bevestigen dat, net als de kalksteen- en mergellocaties van Bourgondië en de grindlocaties van Bordeaux. Het bereiken van dit niveau van bekendheid is werk in uitvoering voor 's werelds leisteenwijngaarden, maar ik twijfel er niet aan dat de beste wijnen van de Douro, van Priorat en van bepaalde zones van Zuid-Frankrijk daar uiteindelijk zullen komen. Dan weten we meer. Er staat een spannende eeuw te wachten voor leistentelers.
Proeven van wijnen die op schist zijn geteeld
Hier zijn opmerkingen voor de zes wijnen van de 20 geproefd die ik scoorde op 89 of hoger van deze blinde proeverij peer group (de meeste kosten minder dan 20 euro). Merk op dat er geen wijnen van Priorat of de Douro waren opgenomen in de proeverij.
Witte wijnen
Grotten van l'Estabel, Cuvée Fulcrand Cabanon, Clairette du Languedoc 2015
Nou, hier is een verrassing! Deze coöperatieve wijn uit de schistwijngaarden van Cabrières en de historische Clairette-druivensoort was voor mij de beste van de witte wijnen, met sappige, plantaardige aroma's en overtuigende rijkdom, volheid en nuance in de mond. Zijn zachte nougatine-charme wordt ruimschoots in evenwicht gehouden door een wijnachtige structuur en aandrijving van de oude wijnstokken… en de leisteenbodems? (Grote waarde voor 9 euro van de coöperatie.) 91
Domaine Pieretti, Marine, wijn van Corsica Coteaux du Cap Corse 2015
Deze pure Vermentino-wijn uit het uiterste noorden van het eiland had mooie aroma's van honing, droog stro en bloemen en een frissere, pittiger stijl dan veel van zijn Languedoc-tegenhangers. De smaak was ook fris en resonerend, met een beetje peer en citroen op de loer achter de honingzoete tonen. 89
Rode wijnen
Domein Augustin, Adéodat, Collioure 2015
Deze wijn, gemaakt door Marc Parcé's zoon Augustin uit oude wijngaarden die zijn geplant met zowel rode als enkele witte variëteiten, is helder, puur, helder en vitaal, met veel vers rood fruit in de mond en complexiteit door de geuren en smaken van bitter- scherpe kruiden de pittige puurheid blijft tot het einde bestaan. Een voorbeeld van zuidelijke finesse. 89
Les Vignerons de Maury, Nature de Schist, Maury Sec 2014
Deze wijn liet zien hoe gelukkig Roussillon was om te ontsnappen aan de septemberstromen van de Languedoc in 2014. Donker van kleur, rijp van kersen van aroma, en met een mooie kruidige-vlezige amplitude in de mond. Nogmaals, er was volop frisheid en het leven hier houdt deze heerlijke rode dans door de mond. 89
beste wijnhuizen in de buurt van healdsburg ca
Domaine des Païssels, Les Païssels, St Chinian 2015
Een uitstekende cuvée van jonge telers Vivien Roussignol en Marie Toussaint - en een overtuigend verslag van het potentieel van de schistzone van St. Chinian. Deze blend van Carignan, Syrah, Grenache en Mouvèdre heeft bloemen- en pruimengeuren en een diep, getextureerd, bitter geparfumeerd gehemelte dat beide op de tong blijft hangen en verborgen dichtheid en rijkdom onthult, maar het schoon en fris maakt dankzij het reinigende effect van de bittere kruidenaroma's. (Fijne waarde van 13,50 € van St Chinian's Maison du Vins.) 91
Domaine Pieretti, A Murteta, wijn van Corsica Coteaux du Cap Corse 2015
Een tweede indrukwekkende wijn van de getalenteerde Lina Venturi-Pieretti, deze fascinerende wijn is relatief licht van kleur, met intrigerende bloemige en amandelachtige aroma's. Hierna komt de lef van het gehemelte als een verrassing: kersencrème en pruimenfruit, maar met een aanzienlijke tannine ballast en een fijne, aanhoudende, vlezige afdronk. Het is gemaakt van de variëteit die plaatselijk Alicante wordt genoemd - hoewel dit niets te maken heeft met Alicante Bouschet en een vorm van Grenache beschrijft. 91
Meer Andrew Jefford-columns op Decanter.com:
Kutch's Hirsch Vineyards, Sonoma Coast AVA.
Jefford on Monday: Wine's ready reckoners
Andrew Jefford over hoe je de cijfers kunt crunchen ...
Churton-wijngaard en wijnmakerij in Nieuw-Zeeland. Krediet: Churton / Jessica Jones Photography
Jefford on Monday: Waarom ik geen wijnboer ben
Andrew Jefford biedt een realiteitscheck ...
Cormonen
Jefford op maandag: Shades of Orange
Jefford verkent de smaak van sinaasappelwijnen ...
Proevers genieten van het ontdekken van wijnen tijdens een van Decanter's proeverijen in het centrum van Londen. Krediet: Cath Lowe / Decanter
Jefford op maandag: brief aan een jonge wijnproever
Jefford biedt drie decennia advies ...
Krediet: Cath Lowe / Decanter
Jefford op maandag: scoren voor waarde
Andrew Jefford zegt dat al het andere gewoon niet mogelijk is ...
Wilde witte raket en bloemen in de wijngaarden van Picpoul de Pinet in Languedoc. Krediet: Andrew Jefford
Jefford op maandag: Picpoul op mars
Andrew Jefford over de opkomst van Picpoul de Pinet ...
